Algemene leveringsvoorwaarden – de kleine lettertjes

02 november 2019

‘’Pas op voor de kleine lettertjes’’, het is een bekende quote die zich richt tot de consument die van plan is om een overeenkomst te sluiten. Het aanvinken van een hokje betekent al dat de algemene voorwaarden van toepassing (kunnen) zijn. In die voorwaarden zijn belangrijke zaken geregeld. In het onderhavige stuk zal het leerstuk van de algemene voorwaarden uitgebreid aan bod komen.

Definitie

In artikel 6:231 onder a BW heeft de wetgever een definitie gegeven:

‘’Een of meer bedingen die zijn opgesteld teneinde in een aantal overeenkomsten te worden opgenomen, met uitzondering van bedingen die de kern van de prestaties aangeven, voor zover deze laatstgenoemde bedingen duidelijk en begrijpelijk zijn geformuleerd’’.

De definitie geeft enkele criteria, maar maakt niet meteen duidelijk hoe algemene voorwaarden in de praktijk kunnen worden gebruikt. Algemene voorwaarden zijn feitelijk randvoorwaarden bij een overeenkomst en betreffen nimmer de kern van de prestatie, welke randvoorwaarden van toepassing zullen zijn op elke overeenkomst. De partijen gaan niet elke keer onderhandelen over de inhoud van de voorwaarden. Ze gaan bijvoorbeeld over aansprakelijkheid van de ondernemer, regels met betrekking tot de garantie of de wijze van klagen van de consument. Enerzijds kan de ondernemer met algemene voorwaarden bepaalde risico’s verkleinen en werken algemene voorwaarden tijdbesparend, anderzijds zorgen algemene voorwaarden – indien ze worden gelezen – ook voor duidelijkheid omtrent de rechten en plichten van beide partijen.

Kernbedingen 

Bedingen die de kern van de overeenkomst inhouden kunnen niet in algemene voorwaarden worden geregeld. De gedachte hierbij is dat over dergelijke bedingen moet kunnen worden onderhandeld, daar deze bedingen van groot belang zijn. Een kernbeding in de algemene voorwaarden is daarmee ongeldig en nooit bindend voor de wederpartij.

Maar wanneer is sprake van een kernbeding? In de parlementaire geschiedenis wordt hiervan een definitie gegeven. Het komt er op neer dat die beding van zo een wezenlijke betekenis is dat de overeenkomst zonder dit beding niet tot stand zou zijn gekomen. Hierbij kan gedacht worden aan de prijs bij een koopovereenkomst of de vraag welk product überhaupt geleverd moet worden.

Duidelijk en begrijpelijk

De algemene voorwaarden moeten duidelijk en begrijpelijk zijn. Te vage bedingen worden door een rechter op een voor de consument meest gunstige geïnterpreteerd. Een beding kan dan een andere betekenis hebben dan de gebruiker van de algemene voorwaarden in beginsel voor ogen had, een fikse sanctie op het onduidelijk schrijven van algemene voorwaarden. Bij een geschil over algemene voorwaarden tussen grote partijen is de sanctie overigens minder streng.

Gebondenheid

Wanneer is een partij eigenlijk aan die algemene voorwaarden gebonden? Dit gaat via de normale eisen van ons Burgerlijk Wetboek en dus middels aanbod en aanvaarding. Artikel 6:232 maakt duidelijk dat voor die aanvaarding (door bijvoorbeeld een consument) niet van belang is of hij of zij de algemene voorwaarden al dan niet heeft doorgelezen. U ontkomt dus niet aan toepasselijkheid door eenvoudigweg niet tot lezen over te gaan. Er aldus vrij snel sprake van gebondenheid. Toch kan een bepaling uit de algemene voorwaarden soms vernietigd worden, ondanks die gebondenheid. Let wel, gaat om een vernietiging achteraf.

Art. 6:233 BW

Wanneer het niet gaat om een kernbeding en de bepaling afdoende duidelijk is omschreven, kan de vraag aan de orde komen of het beding op grond van artikel 6:233 BW vernietigbaar is. Dit artikel noemt twee (niet-cumulatieve) gronden voor vernietiging:

  1. Indien het beding voor de wederpartij als onredelijk bezwarend dient te worden aangemerkt.

Of een beding onredelijk bezwarend is, moet worden beoordeeld aan de hand van de aard en de inhoud van de overeenkomst, de (wijze van) totstandkoming ervan, de wederzijds kenbare belangen en alle overige omstandigheden van het geval. Een grote onderneming met een eigen juridische afdeling zal bijvoorbeeld minder snel worden beschermd.

Ten aanzien van consumenten heeft de wetgever de zogenaamde zwarte en grijze lijst opgesteld. Gevallen die op de zwarte lijst staan zijn te allen tijde onredelijk bezwarend voor een consument. Zo is een beding waarin de bevoegdheid van de consument om de prestatie op te eisen wordt beperkt altijd onredelijk bezwarend. Gevallen die op de grijze lijst staan worden vermoed onredelijk bezwarend te zijn. Hierbij krijgt de onderneming dus nog de kans om dit vermoeden te weerleggen. Als die weerlegging mislukt, zijn de bedingen gewoon vernietigbaar. De wetgever heeft met deze lijsten, zoals wel vaker, de consument willen beschermen.

  1. Indien de wederpartij niet de redelijke mogelijkheid heeft gekregen om kennis te nemen van de (inhoud van) de algemene voorwaarden.

Artikel 6:234 BW geeft aan op welke manieren (rechtens) kan worden voldaan aan de plicht om de wederpartij de redelijke mogelijkheid te geven om kennis te nemen van de algemene voorwaarden. Uitgangspunt is terhandstelling voor of tijdens het sluiten van de overeenkomst. Tegenwoordig wordt vooral gebruik gemaakt van het via de elektronische weg kenbaar maken van de algemene voorwaarden. Hieraan zijn wel enkele voorwaarden verbonden. Zo moeten de voorwaarden kunnen worden opgeslagen.

Al met al zijn algemene voorwaarden een interessant onderwerp. Let wel, ze zijn (indien aan de wettelijke eisen is voldaan) gewoon volledig van toepassing op de overeenkomst. Wees dus alert en neem bij twijfels contact op met een juridisch specialist. Voor ondernemingen kunnen algemene voorwaarden, zoals reeds vermeld, tijdbesparend en juridisch handig werken. Echter, uit het bovenstaande bleek al dat er wel wat haken en ogen zitten aan de toepasselijkheid ervan. Wij, De Jong juristen, kunnen u helpen bij het opstellen of het bestuderen van uw huidige algemene (leverings)voorwaarden!

Hebt u vragen? Neem dan contact met ons op via 038-2022738 of info@juristenzwolle.nl. Dan bespreken wij uw mogelijkheden.

Meer blogs over
juridisch