Tegenwoordig zijn er steeds meer gerechtelijke procedures waarbij een of beide partijen opnames van (telefoon)gesprekken als bewijs aandragen. De vraag is of dit eigenlijk wel is toegestaan. In deze blog leggen wij dit voor u uit.
Is het strafbaar?
In beginsel is het toegestaan om een (telefoon)gesprek op te nemen zonder dat uw gesprekspartner hiervan op de hoogte is. Hier is echter wel een voorwaarde aan verbonden, namelijk dat de persoon die het gesprek opneemt zelf aan het gesprek deelneemt. Als dit niet het geval is, is er sprake van het heimelijk opnemen van een gesprek. Dit is strafbaar gesteld in artikel 139a en 139b van het Wetboek van Strafrecht.
Bewijskracht in civiele procedures
Het is echter een misverstand dat een opname van een gesprek zonder medeweten van de gesprekspartner altijd als onrechtmatig bewijs wordt aangemerkt. In het civiele recht kennen wij de zogenaamde vrije bewijsleer. Artikel 152 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (het civiele procesrecht) vertelt ons namelijk dat bewijs kan worden geleverd door alle middelen, tenzij de wet anders bepaalt. Bij civiele processen is de waarheidsvinding en het belang van partijen om hun stellingen te kunnen bewijzen een belangrijke component. Een rechter zal tijdens een civiele procedure dus niet snel een dergelijke opname als bewijs uitsluiten.
Bewijskracht in eerdere uitspraak
De Rechtbank in Groningen formuleerde het in een uitspraak in 2010 als volgt:
‘Of het opnemen van een gesprek zonder dat de wederpartij hiervan op de hoogte is onrechtmatig is, hangt volgens de jurisprudentie af van de omstandigheden van het geval. Dat de opname is gemaakt met het doel deze als bewijs te kunnen gebruiken en het gesprek daarop gericht is geweest maakt het opnemen van dat gesprek, anders dan de wederpartij meent, op zich nog niet onrechtmatig. Met betrekking tot het onderhavige gesprek is van belang dat het in een zakelijke setting plaatsvond en “voor zover daaruit in de dagvaarding is geciteerd- niet over zaken ging die de persoonlijke levenssfeer betreffen.’ (www.rechtspraak.nl)
Heimelijke opnames en het strafrecht
In het strafrecht gelden andere regels ten opzichte van het civiele recht. Als politie en justitie een vertrouwelijk gesprek op een besloten plaats willen opnemen gelden hiervoor bepaalde voorschriften. Het bevel voor het opnemen van vertrouwelijke informatie kan alleen door de Officier van Justitie worden gegeven na een schriftelijke machtiging van de rechter-commissaris. Als er voor het opnemen van gesprekken een woning moet worden betreden, moet dit uitdrukkelijk in de machtiging staan. Aangezien het betreden van een besloten plaats en het opnemen van vertrouwelijk gesprekken een grote inbreuk is op de privacy, zijn hieraan extra voorwaarden gesteld. Mocht het bewijs niet via de geldende regels zijn verkregen, dan kan de rechtbank dit bewijs als onrechtmatig aanmerken en kan het niet worden gebruikt in een eventuele veroordeling van een verdachte.
Uitzonderingen
Er zijn echter ook bepaalde omstandigheden waarbij het ook voor een deelnemer van een gesprek onrechtmatig is om het gesprek op te nemen. Het kan bijvoorbeeld gaan om opnames waarin gevoelige privézaken, zoals gezondheid worden besproken. Het opnemen van gesprekken met dusdanige gevoelige onderwerpen kan in strijd zijn met het recht op privacy. Het recht op privacy is geregeld in artikel 10 van de Grondwet en artikel 6 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.
Tot slot
Samengevat is het opnemen van bewijs in beginsel toegestaan, mits u zelf een deelnemer bent aan het gesprek. Uitzonderingen hierop zijn opnames van gevoelige privézaken. Tijdens civiele procedures zullen deze opnames op grond van de vrije bewijsleer meestal als bewijs worden toegelaten.
Bent u zelf verwikkeld in een gerechtelijke procedure of hebt u vragen over dit onderwerp? Neem dan contact met ons op via info@juristenzwolle.nl of 038-2022738 om uw mogelijkheden te bespreken.
