Lange tijd wilde het kabinet er niet aan, maar sinds 1 december is het dan toch een feit: de mondkapjesplicht. Sinds deze datum moet iedereen boven de 13 jaar in de openbare ruimte een mondkapje dragen. De vraag is wat onder ‘openbare ruimte’ wordt verstaan. En belangrijker: mag het kabinet een dergelijke plicht opleggen? In deze blog vindt u hierop het antwoord.
Waar geldt de mondkapjesplicht?
In het openbaar vervoer geldde al geruime tijd de plicht om een – niet medisch – mondkapje te dragen. Sinds 1 december is deze plicht uitgebreid naar publieke binnenruimtes. Volgens de Rijksoverheid zijn publieke binnenruimtes: ‘stationsgebouwen, luchthavens, winkels, musea, benzinestations, theaters en concertzalen, enz.’. Verder is een mondkapje ook verplicht in het onderwijs (behalve op de basisscholen).
Wanneer men een vaste zitplaats heeft is een mondkapje niet verplicht. Dit betekent bijvoorbeeld dat in bioscopen en theaters men geen mondkapje op hoeft wanneer men op zijn zitplaats is gaan zitten. Wanneer men weer van zijn zitplaats op staat moet het mondkapje weer opgezet worden.
Uitzonderingen op de mondkapjesplicht
Op deze verplichting tot het dragen van een mondkapje gelden wel een paar uitzonderingen. Zo is het in gebouwen die bedoeld zijn om godsdiensten te belijden niet verplicht om een mondkapje te dragen. Het gaat hier dan bijvoorbeeld om kerken, synagogen, moskeeën en tempels.
Daarnaast is tijdens de volgende activiteiten een mondkapje niet verplicht:
- sporten;
- acteren;
- muzikale repetities;
- optreden;
- het geven van radio en/of televisie interviews.
Tot slot geldt een uitzondering voor mensen die vanwege een beperking of ziekte geen mondkapje kunnen dragen. Volgens de Rijksoverheid kunnen politieagenten en boa’s vragen om zelf aannemelijk te maken dat deze uitzondering voor u geldt.
Mag het kabinet wel een mondkapjesplicht opleggen?
Dat is een vraag die menig Nederlander bezighoudt. In juli verscheen op de website van de NOS nog een artikel over dit onderwerp. Hierin stelden hoogleraar staatsrecht Wim Voermans en hoogleraar recht en samenleving Jan Brouwer dat de mondkapjesplicht in strijd is met de Grondwet en dat het invoeren van een dergelijke plicht niet mogelijk is.
Het artikel uit de Grondwet waar deze hoogleraren aan refereren is Artikel 10 van de Grondwet. Dit artikel zegt het volgende: ‘Ieder heeft, behoudens bij of krachtens de wet te stellen beperkingen, recht op eerbiediging van zijn persoonlijke levenssfeer’.
Niet alleen de Grondwet stelt kaders aan het overheidshandelen. Ook het Europees Verdrag tot bescherming van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) stelt grenzen aan wat de overheid wel of niet kan doen. Zo heeft het EVRM een artikel met dezelfde strekking als artikel 10 van de Grondwet. Artikel 8 van het EVRM stelt: ‘Een ieder heeft recht op respect voor zijn privéleven, zijn familie- en gezinsleven, zijn woning en zijn correspondentie.
De vraag is nu of het kabinet sinds de invoering van de Corona-spoedwet (Tijdelijke wet maatregelen covid-19) het recht heeft om een mondkapjesplicht in te voeren. Op basis van de eerder bestaande noodverordeningen mocht dit namelijk niet. Nu de spoedwet is ingevoerd heersen er verdeelde meningen onder deskundigen. Sommige deskundigen menen dat er nu een wettelijke basis voor de mondkapjesplicht bestaat. Aan de andere kant staan deskundigen die vinden dat de mondkapjesplicht in strijd is met de Grondwet en internationale verdragen. Hierdoor zou het kabinet geen mondkapjesplicht mogen invoeren.
Handhaving van de mondkapjesplicht
Het is nu afwachten wat er gaat gebeuren als iemand de plicht tot het dragen van een mondkapje overtreedt. Er zitten immers nogal wat haken en ogen aan deze plicht. Zo is het voor een agent of boa niet duidelijk of iemand in een uitzonderingsgroep valt. Zie maar eens aan te tonen dat u op grond van medische klachten geen mondkapje hoeft te dragen. Agenten en boa’s mogen u ook niet vragen naar medische gegevens, aangezien dit in strijd is met geldende wet- en regelgeving omtrent privacy.
Hoe nu verder?
Eigenlijk is dat nog niet zeker. Het is afwachten of er een rechtszaak zal komen wegens het overtreden van de mondkapjesplicht. Dan zal blijken hoe de rechter over deze materie denkt en wat voor uitspraak hij zal doen.
Hebt u vragen over de mondkapjesplicht of hebt u een Corona-gerelateerde boete gekregen? Neem dan vrijblijvend contact met ons op via info@juristenzwolle.nl of 038-2022738. Onze juridische specialisten staan u graag te woord om de mogelijkheden met u door te nemen.
