Procederen kost geld. Hieronder vallen onder meer de kosten voor het inschakelen van een advocaat of andere juridisch specialist. Deze kosten vallen soms hoog uit. Zeker als u geen rechtsbijstandsverzekering heeft afgesloten, is de vraag naar kostendekking van groot belang.
De verliezende partij wordt door de rechter (meestal) veroordeeld in de proceskosten. Deze proceskosten worden echter berekend aan de hand van een vaste rekensom, het zogenaamde liquidatietarief, en de proceskosten die de winnende partij krijgt vergoed zijn daarom vaak niet genoeg om de daadwerkelijke kosten te dekken. Gelijk krijgen van de rechter maar toch met kosten blijven zitten, het kan wat onrechtvaardig voelen. U kunt de rechter wel vragen om de verliezende partij de daadwerkelijk gemaakte kosten van rechtsbijstand te laten vergoeden. Wanneer heeft een dergelijke vordering kans van slagen?
Duka/Achmea
Het is wel mogelijk dat alle gemaakte proceskosten (‘’het factuurbedrag’’) door de verliezende partij moeten worden betaald. Dit kan volgens de Hoge Raad alleen als er sprake is van ‘’buitengewone omstandigheden’’ (Duka/Achmea). Daarvan is niet zo snel sprake, aangezien we het belangrijk vinden dat burgers, bedrijven en overheden naar de rechter kunnen, willen en durven te stappen. Dit komt ook terug in artikel 6 van het bekende Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens, waarop door de Hoge Raad expliciet wordt gewezen:
‘Bij het aannemen van misbruik van procesrecht of onrechtmatig handelen door het aanspannen van een procedure past terughoudendheid, gelet op het recht op toegang tot de rechter dat mede gewaarborgd wordt door artikel 6 EVRM.’
Kortom, de Hoge Raad wil niet dat rechters te snel bepalen dat de verliezende partij alle kosten van de tegenpartij moet vergoeden. Het zou de prikkel om naar de rechter te gaan verkleinen. Toch raad ik u aan altijd te kijken naar de vraag of uw geval wel aan de voorwaarden uit Duka/Achmea voldoet.
Buitengewone omstandigheden
Wanneer is er sprake van die buitengewone omstandigheden? De Hoge Raad geeft de juridische geladen begrippen, misbruik van het procesrecht en/of onrechtmatige daad als voorbeelden. De Hoge Raad stelt dat rechters deze omstandigheden niet snel mogen aannemen. Simpel gezegd, als de eisende partij van tevoren, aldus op het moment van een proceshandeling (bijvoorbeeld een dagvaarding) weet dat de ingediende eis nooit zou kunnen worden toegewezen. Is er sprake van buitengewone omstandigheden. De belangen van de gedaagde partij spelen hierbij een rol. Het lijkt hierbij te gaan om ‘’kansloze’’ processen, bijvoorbeeld om de tegenpartij te stangen. In ieder geval kan dit het geval zijn als een eisende partij zich beroept op feiten die overduidelijk niet kloppen.
Praktijk
Tot zover de theorie. Zijn er voorbeelden te vinden waarin een rechter de buitengewone omstandigheden aanneemt? Ja! Hoewel het er niet veel zijn, zijn rechters soms bereid de daadwerkelijk gemaakte proceskosten te vergoeden. De rechtbank Amsterdam achtte buitengewone omstandigheden aanwezig bij een geval waarin de eisende partij van onjuiste feiten gebruik heeft gemaakt. Hierbij zou een rol kunnen spelen dat de betreffende partij toegaf fout te hebben gezeten. De rechtbank in Den Haag bestempelde het niet reageren c.q. onderzoeken van een verweer als het misbruik maken van het procesrecht, mede omdat de tegenpartij hierdoor een extra (proces)handeling moest verrichten. Verder is een moeder veroordeeld tot betaling van alle proceskosten, omdat zij een vordering instelde tegen haar zoon zonder dat deze vordering op enige wijze werd onderbouwd. Er zijn nog enkele uitspraken te vinden waarbij eenzelfde soort redenering als hierboven wordt gebruikt. Echter is het aantal gevallen zeer beperkt en op twee handen te tellen. Rechters passen de terughoudendheid aldus netjes toe.
Conclusie
Concluderend kan gesteld worden dat er gekke dingen moeten gebeuren wil een partij veroordeeld worden tot de betaling van alle kosten (van rechtsbijstand) van de andere partij. Het blijft een interessante rechtspolitieke afweging die we in de gaten zullen blijven houden. Ik raad u aan bij ieder proces te bekijken of er mogelijk sprake is van buitengewone omstandigheden in de zin van Duka/Achmea. Aangezien dit ertoe kan leiden dat alle (rechtsbijstand)kosten worden gedekt.
Hebt u vragen over de rechtsbijstandverzekering en/of uw kosten bedekt kunnen worden? Neem dan contact met ons op via info@juristenzwolle.nl of 038-2022738 om uw mogelijkheden te bespreken.
